Varanasi, de meest waanzinnige stad ter wereld

Varanasi in India bezoeken is als de hemel en de hel tegelijkertijd betreden. Alles in Varanasi is overweldigend: de geuren, de kleuren, het lawaai, de mensen, de rituelen, de aanwezigheid van de dood en het vele leven. Eigenlijk is Varanasi de overtreffende trap van India. Welkom in de stad die al je zintuigen tegelijk aan het werk zet, non-stop en 24u per dag.

Varanasi, heilige stad aan de Ganges

Hindoes bezoeken Varanasi omdat dit voor hen de meest heilige plaats ter wereld is, en dat heeft voornamelijk te maken met de Ganges die door Varanasi stroomt. Bidden aan de Ganges in Varanasi is een hoogtepunt in het leven van een hindoe. Het leven in Varanasi speelt zich dan ook voornamelijk af rondom, aan en op die heilige rivier. Langsheen de oever van de Ganges vind je de zogenaamde ghats, een soort aanlegsteigers met trapjes naar beneden, via dewelke je de rivier kan bereiken.

Elke ghat in Varanasi heeft een eigen naam en een specifieke functie, en in totaal zijn er bijna 100 ghats, waarvan de ene ghat al belangrijker is dan de andere. Je kan de verschillende functies van de ghats ongeveer als volgt samenvatten:

1. Ochtendritueel
2. Baden
3. Bidden en mediteren
4. De was doen en afwassen
5. Cremeren
6. Avondritueel

Gewoon daar zitten, en het leven aan de ghats aanschouwen, was voor mij eigenlijk al een hoogtepunt wat bezienswaardigheden in Varanasi betreft.

Varanasi, the city that never sleeps

New York staat bekend als the city that never sleeps, maar wie tijdens een bezoek aan India ook een paar dagen in Varanasi heeft doorgebracht, weet dat op dat vlak Varanasi de Bollywood-versie van New York is.

De Lonely Planet raadt aan om tijdens je bezoek aan Varanasi een hotelletje te nemen in de buurt van de Ganges, en dan nog liefst aan Assi ghat, omdat dit dé plaats is waar bij zonsopgang het grootste ochtendritueel plaatsvindt, iets dat echt wel de moeite waard schijnt te zijn. Blij als een klein kind zijn we, als we een hotel gevonden hebben op een boogscheut van Assi ghat. Onze kamer ligt dan ook nog eens op de vijfde verdieping, mét balkon en zicht op de Ganges!

Eens we goed en wel geïnstalleerd zijn is het al late namiddag, dus het eerste wat we doen is ergens een biertje scoren en dat op ons terras gezellig soldaat maken, om een beetje te bekomen van de eerste indruk van Varanasi. We besluiten vroeg te gaan slapen, zodat we de zonsopgang aan Assi ghat kunnen gaan beleven morgenochtend.

Nu hadden we wel al wat bedrijvigheid opgemerkt beneden aan ons hotel, maar goed, het is tenslotte India, daar is altijd ergens wel wat bedrijvigheid.

Maar we liggen nog niet goed en wel in bed, of er begint een kabaal van jewelste daar buiten.

Blijkt dat er dus net onder ons hotel een soort feestje aan de gang is. Met een stevige muziekinstallatie en kanjers van boxen, waar zelfs oordoppen niet tegenop kunnen. Nu hebben we op zich niks tegen feestjes, en dat Indische gedjingel, dat is wel leuk voor even, maar dat feestje blijkt er dus eentje van een ganse nacht te zijn, en bovendien meerdere nachten aan stuk, en ja, dat is zelfs voor ons toch wat veel van het goede.

Van slapen komt ’s nachts dus niet veel in huis. Tegen het ochtendgloren valt het feestje dan wel telkens een beetje stil, maar we zijn nog maar nauwelijks ingedommeld of de rondgang van de bedelaars wordt op gang getrokken: met klingelende bellen gaan ze elke ochtend doorheen de straten van Varanasi, om aan te kondigen dat ze ook vandaag terug van de partij zijn.

Ochtendritueel aan Assi ghat

Nu ja, laat het ons positief bekijken. Op tijd wakker zijn om de bijzondere zonsopgang bij Assi ghat mee te maken was dus alvast geen probleem.

En bijzonder is inderdaad wel het woord.

Een geïmproviseerd koffiekraampje verkoopt chai, in vingerhoedjes van klei, die iedereen als de chai op is gewoon op de grond kapot gooit, zodat bij elke stap die je zet het keramiek zachtjes kraakt onder je voet. Ik bestel mij ook een vingerhoedje chai, en ga er eens goed bij zitten, om alles wat om me heen gebeurt in mij op te nemen. Want van zodra de zon verschijnt komen ze van overal aan, alsof ze met een paar honderd Indiërs op dit moment hebben zitten wachten om te voorschijn te komen en richting Ganges te hollen.

Families verzamelen zich rondom iets dat lijkt op picknicktafels, onder een parasol, en ze hebben hopen spullen mee die ze verwoed beginnen uit te pakken.

Vrouwen die alleen zijn groeperen zich, hurken neer op de trappen en zetten samen de ochtendgebeden en het offerritueel in, met oranje bloemen, rijst en wierookstokjes.

Wat later ontkleden de mannen zich, prevelen iets voor zich uit, en nemen vervolgens een duik in de Ganges.

Vrouwen die gedaan hebben met offeren en bidden beginnen in diezelfde Ganges samen gezellig hun was te doen.

Het ochtendritueel aan Assi ghat is eigenlijk een onophoudelijke aaneenschakeling van de meest uiteenlopende activiteiten. En dat allemaal op één en dezelfde plek, aan de oever van de Ganges in Varanasi.

Ik sta erbij en kijk er naar. Met mijn vingerhoedje chai. Naast een andere backpacker, die even grote wallen lijkt te hebben als ik. We wensen elkaar goedemorgen. “Indians sleep in shifts, I’m sure about that. There are always some of them awake and making noise.”

Ja. Daarin kan ik hem geen ongelijk geven.

De zon is op. Iedereen lijkt zijn ding gedaan te hebben. Mensen ruimen hun boeltje op. De theehoedjes, rijst, oranje bloemen en opgebrande wierookstokjes blijven verlaten achter. De backpacker en ik wensen elkaar a good sleep, en ik keer terug naar mijn hotelkamer, in de hoop nog een paar uur te kunnen slapen. Tot de volgende shift Indiërs lawaai begint te maken.

Dat is dan blijkbaar die van de vrouwen die zich zo rond de middag op een rijtje installeren, eveneens net onder onze hotelkamer, en rijst verzamelen van gulle schenkers.

Het centrum van Varanasi

Nee. Slapen zit er niet meer in voor vandaag. Dus besluiten we er op uit te trekken en eens de kleine straatjes in het centrum te verkennen en een paar andere bezienswaardigheden in Varanasi op te zoeken. Gezien onze slaapdronken toestand en het drukke verkeer in de straten lijkt ons dat in eerste instantie het veiligste op de achterbank van de riksja. Tot de riksjachauffeur zich plots omdraait en vraagt of we het niet zelf eens willen proberen, zo een riksja besturen. Euh… Nu, meteen? In dat helse verkeer?! Nee, dankjewel, toch maar niet. En kan u dan nu alstublieft terug voor u kijken terwijl we rijden?

Crematies aan Manikarnika ghat

Als we wat gewend geraakt zijn aan de niet aflatende chaos in Varanasi, durven we het aan om ook eens naar één van de burning ghats te gaan, de plaatsen aan de Ganges waar de crematies van de doden plaatsvinden. Manikarnika ghat is zo een plek, en wellicht de meest bekende burning ghat van gans Varanasi. Foto’s nemen is er not done, uit respect voor de families die er hun geliefden aan het cremeren zijn.

We worden benaderd door een meneer die ons wel wat uitleg wil geven, tegen een kleine vergoeding. We zijn er ons van bewust dat dit hoogstwaarschijnlijk een tourist trap is, maar zijn te nieuwsgierig om er niet op in te gaan.

Het is het streefdoel van elke hindoe om aan de Ganges in Varanasi verbrand te worden, gewoon in open lucht, op een brandstapel. Deze ghat is zo populair dat er verschillende crematies tegelijk plaatsvinden. Het vuur wordt er nooit gedoofd. De lijkverbranding gebeurt zo goed en zo kwaad als dat gaat op zo een brandstapel, en na de verbranding wordt de as uitgestrooid in de Ganges.

Niet iedereen wordt echter eerst gecremeerd. De lichamen van kinderen, zwangere vrouwen, arme mensen en nog een paar andere categorieën worden zo aan de Ganges toevertrouwd, zonder verbranding. (Ja. Er worden dus gewoon lijken in datzelfde water gegooid waar ’s ochtends mannen in staan te baden en vrouwen hun afwas doen…).

Gek genoeg is hetgeen me het meeste bijgebleven de gewonigheid rond de crematies in Varanasi: terwijl een paar mannen glimmend van het zweet onophoudelijk het vuur aanpoken, lopen op de achtergrond van de brandstapel een paar kinderen vrolijk te vliegeren, en een koe doorkruist doodgemoedereerd het crematietafereel om even van de Ganges te gaan slurpen. Niemand die er aanstoot aan neemt.

Lijken verbranden: business as usual hier aan de Ganges in Varanasi.

Boottochtje langsheen Dasaswamedh ghat

De enige manier om een goed zicht te krijgen op alle verschillende ghats en bezienswaardigheden in Varanasi is eigenlijk vanaf het water. Boottochtjes op de Ganges zijn dus erg populair. Wij doen voor we in de boot stappen nog snel een schietgebedje, in de hoop niet zo lomp te zijn in het water te vallen, want met al die bacteriën die daarin zitten overleven wij westerlingen zoiets ongetwijfeld niet. 🙂

Het boottochtje op de Ganges start en eindigt aan Dasaswamedh ghat, iets voor zonsondergang, zodat je daar dan ineens ook de avondceremonie vanaf het water kan meepikken.

Het is voor ons wel enigszins geruststellend dat het al donker is tijdens onze boottocht op de Ganges, zo zien we rondom ons niet al teveel onverbrande lichaamsdelen of dode baby’s ronddrijven…

Het is het sluitstuk van een compleet waanzinnige dag. India is sowieso al een hele ervaring, maar een bezoek aan Varanasi is echt waanzin, en eigenlijk moet je het met je eigen ogen zien om het te begrijpen. Varanasi is ook veel: veel mensen, veel vuiligheid, veel kleuren, veel drukte, veel geloof. Maar ook: veel dood. Mensen komen er om te sterven en nergens wordt zoveel afscheid genomen van de doden als hier. En toch staat al die dood helemaal niet in de weg van het vele leven dat er parallel ook aanwezig is. Het is erg bijzonder om te ervaren hoe er aan de andere kant van de wereld zo fundamenteel anders omgegaan kan worden met de dood.

Onder de indruk van deze dag kruipen we in ons bed, op de intussen vertrouwde beats van het feestje van onze benedenburen.

Morgen is er een nieuwe dag, en komt opnieuw de zon op, aan Assi ghat.